حمید ظهرابی، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی در سازمان حفاظت از محیط‌زیست می‌گوید بر اساس آخرین آمارهای به‌دست آمده از تعداد یوزپلنگ‌های ایرانی، در سال ۱۴۰۳ فقط هفت یوز بالغ و ۱۰ توله‌یوز در ایران شناسایی شده‌اند که ادامه روند سریع کاهش تعداد این گونه در آستانه انقراض را نشان می‌دهد.
ایران از دهه ۱۹۷۰ تاکنون به‌عنوان تنها زیستگاه یوزپلنگ آسیایی که یوزپلنگ ایرانی نیز نام گرفت، شناخته می‌شود. این گونه از گربه‌سانان که زمانی در مناطق وسیعی از قاره آسیا شامل شبه‌جزیره عربستان، خاور نزدیک، اطراف خزر، قفقاز جنوبی و هند پراکنده بودند، حالا در فهرست جانوران در آستانه انقراض اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت قرار دارند و فقط در دشت‌ها و بیابان‌های مرکزی ایران یافت می‌شوند.
به گفته حمید ظهرابی، فراز و فقه دو یوز نر بالغ‌اند. از یوزهای بالغ ماده هم هیوا توله‌ای ندارد، ولی مهشاد چهار توله و هلیا، هرب و تلخاب هرکدام دو توله دارند.
تخریب زیستگاه‌های طبیعی در سال‌های اخیر و کشته شدن بر اثر شکار یا تصادف‌های جاده‌ای از اصلی‌ترین عوامل موثر در انقراض گونه‌هایی مانند یوزپلنگ‌اند. به طور مثال، کشیدن جاده، معدن‌کاوی یا چرای بی‌رویه دام‌ها و تغییر کاربری اراضی آسیب زیادی به زیستگاه‌های حیات‌وحش می‌زنند و ازهم‌گسیختگی زیستگاه و جزیره‌ای شدن آن‌ها اسارت این گونه‌ها را در پی دارد که در نتیجه موجب می‌شود برای جفت‌یابی و پیدا کردن طعمه دچار مشکل می‌شوند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
از سوی دیگر شترها، انواع دام و سگ گله‌ها هم به معضلی بزرگ برای یوزپلنگ آسیایی تبدیل شده‌اند. به‌عنوان نمونه، یکی از تهدیدهای جدی یوزپلنگ آسیایی در مجموعه حفاظتی توران حضور تعداد زیادی دام و شتر است که در بسیاری از نقاط این مجموعه چرا می‌کنند. این گله‌های دام را چوپان و تعداد قابل‌توجهی سگ هم همراهی می‌کنند. این در حالی است که یوزپلنگ، به‌ویژه توله‌های آن، در مقابل سگ‌ها بسیار آسیب‌پذیرند و بسیاری از مواقع مجبور می‌شوند از زیستگاه خود خارج شوند تا به جاهای امن‌تری بروند.
یوزها دو زیرگونه اصلی دارند: آسیایی و آفریقایی، اما اکنون وضعیت یوزپلنگ آسیایی به‌قدری وخیم است که در کشورهای همسایه ایران به‌‌طور کلی منقرض شده و در ایران هم به بخش‌هایی از استان‌های خراسان و سمنان محدود شده است.
آمارهای سازمان حفاظت از محیط‌زیست ایران نشان می‌دهد که حدود ۵۰ درصد از کشته شدن گوشت‌خواران مرتبط با تصادف‌های جاده‌ای در حاشیه مناطق حفاظت‌شده است، زیرا این حیوانات به دلیل حملات حیوانات دیگر یا ورود انسان‌ها مجبور به خروج از زیستگاهشان می‌شوند و تصادف می‌کنند.
یکی از تهدیدهای بزرگ برای یوزپلنگ ایرانی جاده عباس‌آباد به میامی در استان سمنان است که دولت‌های جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته همواره به بهانه کمبود بودجه، از پاسخ به درخواست‌های فعالان محیط‌زیست برای فنس‌کشی اطراف این جاده امتناع کرده‌اند.
معاون سازمان حفاظت از محیط‌زیست ایران در بخش دیگری از مصاحبه با ایسکانیوز، گفت که اگرچه در یک سال اخیر تعداد ۱۷ یوزپلنگ شناسایی شده، او امیدوار است که تعدادی از آن‌ها نیز از چشم کارشناسان این سازمان دور مانده باشند و شمار آن‌ها به حدود ۳۰ برسد.
حالا پارک ملی کویر، پناهگاه حیات‌وحش توران، منطقه حفاظت‌شده کوه بافق و پناهگاه‌های حیات‌وحش دره انجیر و نایبندان پنج زیستگاه اصلی یوزپلنگ‌های ایرانی محسوب می‌شوند. یوزپلنگ برای بقا به شکار پستانداران بزرگ‌جثه نیاز مبرم دارد و جانوران کوچک‌تر تنها بخش کوچکی از نیاز غذایی این گونه را تامین می‌کنند.
